CNC Operatörü Nedir? CNC Operatörünün Görevleri Nelerdir?

Teknoloji geliştikçe, beraberinde yeni iş kollarının oluşumu da tetiklenmiş oluyor. Teknolojinin yararlarını, teknolojinin faydalarını günlük hayatımıza deneyimlerken aynı fayda, iş sektörüne de yansıyor. Bugün insan gücünün yeterli kalmadığı alanlarda, minimum insan yükü maksimum verim elde etmek amacıyla iş makinelerinden destek alınıyor. İş makineleri sayesinde pek çok zor iş kısa sürede kotarılıyor bu sayede seri üretime imkân sağlanmış oluyor. Üretimin artması ve seri üretimin gelişmesinin getirileri de muhakkak bütçeye yanıyor. İş makinesi kullanımı iş yeri verimini de arttırıyor çünkü insan gücüne olan ihtiyaç azaldıkça işler daha hızlı çıkabiliyor. İnsan gücünün yeterli olmadığı alanlarda iş makineleri yardıma koşuyor. İş makinelerinin bu derece etkin kullanımı işin verimini arttırdığı gibi işlerdeki fire payını da aza düşürüyor. Çünkü günümüzde artık çoğu iş bilgisayar destekli komutlarla yapılıyor. Bilgisayar destekli komutlar, insan hatasından kaynaklanan arızaları ve fireleri de en aza indirmiş oluyor. Bilgisayar destekli sistemler denince akla ilk gelenlerden biri CNC sistemleridir. Bugün sizlerle CNC operatörlerini ve görev tanımlarını paylaşacağız ancak öncesinde CNC nedir kısaca değinerek yazımıza başlayalım.

CNC nedir, kısaca…

CNC ne demek kısaca göz atalım. CNC açılımı şu şekildedir; computer numerical control. (kompütir numerikal kontrol okunur) CNC Türkçe anlam olarak şu açıklamayı ifade eder; bilgisayar yardımı ile sayısal kontrol. CNC tezgâhı nedir kısaca tanımlayalım. CNC tezgâhında tezgâhın çalıştırılmasından durdurulmasına, takım hareketlerinden takımların değiştirilmesine, eksen hareketlerinden diğer detaylara kadar yapılan tüm işlemler otomatik olarak bir kontrol ünitesi aracılığı ile yapılır. El ile herhangi bir müdahale söz konusu değildir. Kontrol ünitesindeki programda tezgâhların hareketleri belirlenir ve komutlar kullanılır bu sayede insan gücü en aza indirgenmiş olurken zamandan tasarruf fazlaca artar. CNC işleme merkezi pek çok avantaja sahiptir. En büyük avantajlarından biri zaman kaybını önlemesi ve seri üretim imkânı sağlamasıdır. CNC tezgâhları, özellikle mobilya imalat sektöründe sıkça kullanılan iş makinelerindir. Bilgisayar destekli olması ve az insan gücü gereksinimi nedeniyle tercih edilen iş makinelerindendir. Çalışması genel olarak güvenli tezgâhlardır ancak öncesinde gerekli güvenlik koşulları mutlaka yerine getirilmelidir. CNC tezgâhları çalıştırılmadan önce birtakım güvenlik tedbirlerinin alınması gerekir. Güvenlik tedbirlerini bireysel ve teknik olarak inceleyebiliriz. İşin teknik kısmı ile başlayalım. Öncelikle bağlama sırasındaki hava basıncı kontrol edilmeli ve istenilen standartlara uygun olup olmadığına dikkatlice bakılmalıdır. Cıvatalı bağlantılarda sıkma torklarına dikkat etmek gerekir. Tehlikeli olan gaz, toz ve sızıntı oluşturabilecek olan malzemelere dikkat etmek gerekir özellikle bu malzemelerin işlenmesi ciddi güvenlik açığı doğurabilir. İş makinelerini çalıştırma konusunda bireysel olarak da bazı güvenlik önlemleri alınmalıdır. Koruyucu gözlük, koruyucu elbise ve darbelere karşı dayanıklı olan iş ayakkabısı kullanılmalıdır. İş eldivenleri de mutlaka giyilmelidir. Çalışma sırasında bol elbiselerden ya da kolye, küpe ve benzeri gibi takılar takmaktan kaçınmak gerekir.  Basınçlı hava, çapakları uzaklaştırmak için ya da insanın üzerine sıçrayan tozları almak için kullanılmamalıdır. Çalışma sahası mutlaka aydınlık olmalıdır. Takım ve el aletleri ve benzeri gibi aletler tezgâh etrafında konumlanmamalıdır. Makine çalıştırıldıktan sonra eğer bakım, temizlik ve benzeri gibi bir çalışma yapılması gerekiyorsa mutlaka elektrik bağlantısı kesilmelidir. Elektrik bağlantısı kesilmeden hiçbir temizlik ya da bakım yapılmamalıdır. Bunlar CNC tezgâhlarında güvenliği sağlamak için alınması gereken tedbirlerden yalnızca birkaçıdır. CNC tezgâhının güvenli bir şekilde çalışabilmesi için ilk önce işin alanında uzman bir operatörden destek almak gerekir. CNC tezgâhlarını herkes kullanamaz, mutlaka alanında uzman olan CNC operatörü tarafından kullanılmalıdır. Bugün CNC tezgâhlarında yaşanan iş kazalarının çoğu yanlış kullanımdan kaynaklanır. Evet, CNC tezgâhları çalışması güvenli olan iş makinelerindendir ancak yine de birtakım aksilikler yaşanabilir. Bunu önlemek için CNC tezgâhının mutlaka alanında uzman bir operatör tarafından çalıştırılması gerekir. Bu noktada CNC operatörlerine birtakım sorumluluklar düşer. Şimdi gelin CNC operatörlerinin görev ve sorumluluklarına yakından göz atalım.

CNC operatörü nedir?

CNC operatörü, CNC torna operatörü ya da CNC tezgâh operatörü gibi farklı isimlerle adlandırılabilirler. CNC makinelerini kullanarak işlenen malzemelerin delme, frezeleme, taşlama, talaş kaldırma, büküm gibi işlemleri yerine getiren kişiye CNC operatörü adı verilir. CNC operatörü aynı zamanda CNC torna operatörü olarak da bilinir. CNC lazer kesim operatörleri, fabrikalarda ya da atölyelerde çalışan kişilerdir. CNC operatörleri genellikle metal ürünlerin işlenmesi sağlar. Plakaların şekillenmesini sağlayan CNC sistemini kullanan kişi CNC operatörüdür. Her CNC operatörünün görev tanımı aynı değildir çünkü CNC makinelerinde farklı malzeme ve plakalar işlenebilir. Bu nedenle her CNC operatörü kendi alanında farklı malzeme ve plakalarla çalışabilir. CNC operatörleri işe alınırken uzmanlık alanları gözetilir. Uzmanlık alanı, kullandığı malzemeler ve daha önce hangi plaka ve modellerle çalıştığı gibi bilgiler incelenir. Her CNC operatörünün uzmanlık alanı farklı olabilir. CNC operatörleri malzemenin hangi kalınlıkta, hangi boyutta, hangi şekilde ve zamanlamada olduğu konusunda yetkilidir. Bu işlemlerin hepsi elektronik ortamda yapılır. Programlama diline hakim olan CNC operatörü tezgâhlara doğru bilgileri girer ve bu sayede seri üretim başlamış olur.

Nasıl CNC operatörü olunur?

CNC operatörü olmak için her sektörde olduğu gibi eğitim gereklidir. Meslek liselerinin makine, teknoloji ve benzeri gibi bölümlerinden mezun olan ve ardından CNC operatör kurslarına katılarak belge ve sertifika alanlar CNC operatörü olabilirler. CNC operatörü olmak için kurslara kayıt olmak gerekir. Bu kurslara katılım sağladıktan sonra sertifika alınır. CNC operatörü sertifikası alan kişiler operatör olarak göreve başlayabilirler. Bu noktada yeterli eğitimi almak çok önemlidir. CNC tezgâhları mutlaka alanında uzman CNC operatörleri tarafından kullanılmalıdır. CNC operatörünün birtakım özelliklere sahip olması gerekir. Teknik resim ve görsel okuma bilgisine sahip olması en önemli özelliklerinden biridir. Vardiyalı çalışma saatlerine uyum göstermeli, verilen görevi eksiksiz ve zamanında yerine getirmelidir. Üretimin temel bileşenlerinin ne olduğunu bilmeli ve bazı programlara hakim olmalıdır. Ölçüm ve hesaplama yapılacak olan aletlerin kullanımına da hakim olması gerekir. CNC operatörü belirli bir konsantrasyona mutlaka sahip olmalıdır. Konsantrasyon ve disiplin, bilgiyle birleşince kaliteli işlerin çıkmasına olanak sağlayacaktır.

CNC operatörünün görevleri nelerdir?

CNC operatörünün pek çok görev ve sorumluluğu vardır. Bunların başında kullanılan tezgâhlar hakkında tam bir bilgi sahibi olmak gelir. Kullanılan CNC torna tezgâhının kullanımına hakim olması gerekir ki olası durumlarda müdahale edebilsin. CNC tezgâhını hazırlayarak çalıştırmak ve işlenecek malzemenin komutlarını sisteme girmek de görev ve sorumlulukları arasındadır. Birtakım mekanik çizimleri incelemeli ve doğru ölçülerde hatasız ürün üretimini sağlamalıdır.  Verilen talimatlarını, programlama dilinde bilgisayar komutlarına kolaylıkla dönüştürebilmelidir. CNC makinelerinin makine bakımı da operatörün görev ve sorumlulukları arasındadır. CNC makinesi çalıştırılmadan önce tüm kontrolleri yapmak ve varsa eksikleri gidermekle sorumludur. CNC makinelerinin yağlanması da CNC operatörünün sorumluluğundadır. Üretim bittikten sonra çıkan ürünlerin kontrolü CNC operatörünün görevlerindendir. Makinanın kırılan, arızalanan ya da bozulan bir parçası varsa bu parçayı değiştirmek ya da onarmak için ilgili yere rapor oluşturmak CNC operatörünün sorumluluğundadır. İş güvenliğini sağlamak, iş yönetmeliğine uygun olarak iş yapmak CNC operatörünün görevlerindendir.

Son olarak CNC operatör maaşına da kısaca değinelim. Aslında bu maaş hakkında net bir bilgi vermek doğru olmayacaktır çünkü operatörün eğitimine, tecrübesine ve uzmanlık alanına bağlı olarak maaşı farklılık gösterecektir. Bu nedenle CNC operatörü için sabit bir maaş söylemek doğru olmayacaktır; yapılan işe, sektöre, uzmanlık alanına ve tecrübesine bağlı olarak CNC operatör maaşları değişebilir.